Blog Post

News > Muxsa Aru > Homero Carvalho Oliva jupan poemanakapa

Homero Carvalho Oliva jupan poemanakapa

Autor: Homero Carvalho Oliva
Traducción al aymara: Calixta Choque Churata

Tata Filomeno

Sawiyi
Khä quipucamayoc
Akham sasa
Akanakawa chinunakaxä
Ukatxa aka chinuwa
Ñach’anti cuerpoxä
Ukhamaraki ajayuxä
Ukxaruxa jutirixä
Aka pachaxampächa
Ukxarusti qhiphaxaxämpi
Nayawa lup’iñäta
Nayarakiwa arsurita
Nayaw markäta
Ukatxa taqikunampi
Ukhamaraki jiwasampi
Ukankiwa chinu
Apnaqiri
Kuna uñjañanaka
Apnaqiri
Lup’iñanaka
Jiwasankirinaka
Aymarankirinaka
Ajaysna
“indigentidad”
Altiplano markata.

Wuliwya

Lup’iñ Markana
Kawkhankitix alpacanaka
Ukatxa vicuñanakaxa tijnaqt’asipki
Kawkintixa jisk’a lluqallaskta
Amtasipintwa
Mä jisk’a librero
Chhaqhantata mä bibliotekana
Uka munasiri yatiqaña utana
Q’ara Qhatu aylluna
Uthanwa mä jach’a Atlas
Mapanakani mä libro
Sanwa yatichirixa
Ukatxa maranxa mä kuti
Patria phunchawitaki
K’uchiki uñacht’ayapxitana
Uka wali suma hojanakapansti
Uñasinwa Bolivia Markasa
Jiwasa aymaranakaxa
Sapxapiniritanwa
Wuliwya
Nayaxa niya chika pataka maranwa
Jikikipaskta suma
Markaxana sutipa
(janipiniwa samkasirikti jupampi
Kunattixa janiwa yatkayatti khithitapsa
Jichhakamaw suyaskta
Khithisa yatiyitaspa)
Uka nayra Atlana
Ukatxa Sudamérica taypina
Khuchhurata limitinakapampi
Phisqha markanakampi
Ukankiwa markasa
Manqhaxapanwa uñasi
Los Andes qullunaka
Nayra jach’a qullunakapa
Achachilanaka
Altiplano ukxaruxa jach’a quta
Jaljasiwa
Jach’a chuxña pampampi
Ch’uxña qala
Ch’iyara quqa taypinakaxa
Jalsunakani
Ukatxa jisk’a asirunakjama
Papel patan k’aji
Ukhamwa sarantapxi jach’a jawiranakaxa
Amazoníankirinakaxa
Jaya anqaxapankiwa
jilir qutaxa
wiñay color azul
suyañan colorapa
ukham sasina
ukat wali jayankasktanwa
jiwasaxa
ayllunakan jakasirinakapaxa
ukatq ancha jayan niya uñasktansa
kawki Atlansa.

Homero Carvalho Oliva (Santa Ana del Yacuma, Bolivia, 1957), Qilqiri ukhamaraki  poeta, jiqhatiwa premios siw sawi, poesía y novela markasana ukhamaraki anqaxa markanakana. Literatura irnaqatapaxa uñacht’ayatawa anqaxa markanakankiri wali suma editoriales ukampinsa turkakipata walja arunakaru; poemas, siw sawinaka ukatsti microficciones jupankirinaka jiqhatasiwa niya phisqha tunka antologianakana anqaxa markanakana, ukhamaraki revistanakana ukatsti suplementos literarios aka mundopachana. Jupawa qilqi antologías de la poesía boliviana, ukhamaraki siw sawinaka, jisk’a siw sawinaka anqaxa walja markanakana uñachayata, kunatixa Antología de poesía del siglo XX en Bolivia, uñachayata uka jach’a editorial Visor de España, ukxarusti Antología de la poesía amazónica, por editorial Sur de Cuba ukhamaraki Antología iberoamericana jisk’a siw sawinakata. Literatura irnaqatapaxa amuykipatawa kunaymana anqaxa mundo universidadanakana. Ukatxa qilqapxiwa tesis doctorales qilqatanakapata.

Poemas de Homero Carvalho Oliva

Don Filomeno

Habló
el quipucamayoc
diciendo
estos son mis nudos
y este es el nudo
que ata mi cuerpo
y mi ajayu
mi futuro
con mi presente
y con mi pasado
yo soy memoria
y testimonio
soy nación
y entre el universo
y nosotros
está el nudo
portador
de imágenes
portador
de sentidos
de lo nuestro
de lo aymara
identidad espiritual
“indigentidad”
del pueblo del altiplano.

Wuliwya

En el país de la memoria
donde las alpacas
y las vicuñas aún corretean
en el que todavía soy niño
recuerdo que
en un pequeño librero
perdido en la biblioteca
de la solitaria escuelita
del ayllu de Q’ara Qhatu
había un gran Atlas
de mapas un libro
decía el profesor
y una vez al año
para las fiestas de la patria
orgulloso nos mostraba
que entre sus ilustradas hojas
estaba nuestro país Bolivia
nosotros los aymaras
siempre dijimos
Wuliwya
yo tardé más de medio siglo
en pronunciar bien
el nombre de la patria
(nunca soñé con ella
porque nunca supe lo que era
y hasta ahora sigo esperando
que alguien me lo cuente)
en ese antiguo Atlas
y en el centro de Sudamérica
recortado por sus límites
con otros cinco países
está nuestro país
en su interior se dibujan
la cordillera de Los Andes
y sus altas montañas viejos achachilas
el altiplano y el gran lago compartido
la inmensa llanura verde esmeralda
las manchas de los bosques húmedos
y como pequeñas serpientes
sobre el brillante papel
se trazan los fabulosos ríos amazónicos
lejos de sus fronteras está el mar
siempre pintado de color azul
de la esperanza su color diciendo
y más lejos aún estamos nosotros
de los ayllus sus habitantes
tan lejos que no nos vemos en ningún Atlas.

Homero Carvalho Oliva (Santa Ana del Yacuma, Bolivia, 1957). Escritor y poeta, ha obtenido premios de cuento, poesía y novela nacionales e internacionales. Su obra literaria ha sido publicada en otros países por prestigiosas editoriales y traducida a varios idiomas; poemas, cuentos y microficciones suyos están incluidos en más de cincuenta antologías internacionales, además de revistas y suplementos literarios por todo el mundo. Es autor de antologías de poesía boliviana, de cuentos y microcuentos internacionales publicadas en varios países, como la Antología de poesía del siglo XX en Bolivia, publicada por la prestigiosa editorial Visor de España, la Antología de la poesía amazónica, por Ediciones Sur de Cuba y la Antología iberoamericana del microcuento. Su obra literaria es estudiada en diversas universidades del mundo y se han escrito tesis doctorales sobre ella.

error

Te gusta lo que ves?, suscribete a nuestras redes para mantenerte siempre informado

YouTube
Instagram
WhatsApp
Verificado por MonsterInsights